Firma a znak towarowy – to nie to samo

Często chcielibyśmy pomóc zarówno firmie, jak i prawnikom ją obsługującym — przychodzą jednak za późno. Powód – błędne przekonania. Tu przeczytacie o innych funkcjonujących i utrwalonych niestety błędnych przekonaniach.

Czy zadawaliście sobie kiedyś pytanie, dlaczego my, prawnicy i przedsiębiorcy, nie zabieramy się za rejestrację swojej marki jako znaku towarowego? Dlaczego przekonanie o posiadaniu ochrony firmy powoduje aż tyle nieporozumień, a w praktyce — awarii biznesowych?

Dziś krótko o przekonaniu, że rejestracja firmy wystarcza do ochrony marki.   

Firma i znak towarowy bywają mylone, bo często mają tę samą postać — tę samą nazwę. Jednak w świetle prawa to dwa różne pojęcia, pełniące różne funkcje i chronione na zupełnie innych zasadach.

Definicje i funkcje

• Firma to nazwa przedsiębiorcy używana w obrocie prawnym i rynkowym. Identyfikuje podmiot jako stronę umów, uczestnika rynku, odpowiedzialnego za działania gospodarcze.
  
  ➤ Dla osoby fizycznej firmą jest zazwyczaj imię i nazwisko, ewentualnie z dodatkiem określeń fantazyjnych lub branżowych.
  ➤ Dla spółki — pełna nazwa z formą prawną (np. „XYZ  Sp. z o.o.”).
  
  
• Znak towarowy to oznaczenie służące do odróżniania towarów lub usług jednego przedsiębiorcy od innych na rynku. Może mieć formę słowną, graficzną, przestrzenną, dźwiękową lub mieszaną, i wiele innych 🙂
  
  ➤ Wskazuje na pochodzenie produktu lub usługi, nie na podmiot gospodarczy jako taki.

Mówiąc prościej:
firma mówi, kto działa na rynku,
znak towarowy – co ten ktoś oferuje i jak to rozpoznać wśród innych. 

Ochrona prawna – jak to wygląda w praktyce?

Ochrona nazwy firmy 

• Prawo do firmy wynika z faktycznego używania jej na rynku (art. 43¹⁰ KC).
• Sam wpis do CEIDG czy KRS nie tworzy żadnego monopolu prawnego.
• Firma jest chroniona tylko wtedy, gdy istnieje realne ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd co do tożsamości przedsiębiorców.
• Ochrona ma charakter terytorialny i branżowy – ogranicza się do rynku, na którym firma faktycznie działa – często lokalnym.
• W razie sporu trzeba wykazać, że nazwa jest używana, rozpoznawalna i że druga strona może powodować konfuzję – to bywa skomplikowane i wymaga dowodów. 
• Można składając sprzeciw do zgłoszenia późniejszego znaku wskazać firmę i wykazywać kolizję. Jednak często zakres firmy nie wystarcza do zablokowania znaku, firmy jest tylko podobna i to w sposób odległy od znaku. 

Ochrona znaku towarowego

• Pełna ochrona powstaje po rejestracji znaku w odpowiednim urzędzie (UPRP, EUIPO lub WIPO).
• Rejestracja zapewnia formalny monopol na dane oznaczenie dla określonych towarów lub usług w określonym obszarze geograficznym.
• Znak chroni towary identyczne i podobne, w zakresie oznaczeń identycznych i podobnych. To istotnie odmienny zakres ochrony!
• W przypadku sporu pomaga, iż jest to prawo formalnoprawne wykazuje się je świadectwem rejestracji i przez pierwszych 5 lat od rejestracji nie ma obowiązku wykazywania używania.
• Znak towarowy daje konkretne narzędzia prawne: można skutecznie dochodzić roszczeń, blokować naruszenia, reagować na naruszenia online (Allegro, Amazon, social media).

Kluczowe różnice: firma vs. znak towarowy

Aspekt	Nazwa firmy (CEIDG/KRS)	Znak towarowy (UPRP / EUIPO)
Funkcja	Identyfikacja przedsiębiorcy jako podmiotu prawa	Odróżnianie towarów i usług na rynku
Przedmiot ochrony (postać)	Tylko w zakresie używanej formy tj. słowa	W zależności od zakresu rejestracji i zdolności odróżniającej ale identyczne i podobne
Podstawa ochrony	Art. 4310 KC – ochrona przed wprowadzeniem w błąd	Prawo własności przemysłowej – formalna rejestracja
Początek ochrony	Z chwilą faktycznego używania	Z chwilą rejestracji w urzędzie a w zasadzie od daty zgłoszenia pod warunkiem rejestracji
Forma ochrony	Nieformalna, dowodowa	Formalna, potwierdzona świadectwem
Zakres terytorialny	Zależny od obszaru działania firmy	Określony w zgłoszeniu (krajowy, unijny itd.)
Zakres przedmiotowy	Ograniczony do branży i rynku działalności	Identyczne i podobne towary i usługi
Kolizyjność w rejestrze	Brak – możliwe są firmy o podobnych nazwach	Podmioty muszą złożyć sprzeciw, aby uniemożliwić uzyskanie kolizyjnej rejestracji
Dowody w sporze	Konieczne dowody używania, rozpoznawalności i szkody	Świadectwo rejestracji, dowody używania znaku

Podsumowanie

Firma i znak towarowy mogą wyglądać tak samo, ale chronią coś innego.

• Rejestracja firmy w CEIDG czy KRS nie daje wyłączności na nazwę, markę.
• Ochrona znaku towarowego jest silniejsza, szersza, szybsza w egzekwowaniu i bardziej przewidywalna. Nie dotyczy tylko takiej samej nazwy, ale podobne. Nie dotyczy tylko tej samej działalności, ale towarów i usług identycznych i podobnych.
• W realiach rynku, gdzie firmy o „bliskich” nazwach funkcjonują równolegle, rejestracja znaku towarowego może być jedynym skutecznym narzędziem ochrony marki.

Co jako prawnik możesz (i powinieneś) zrobić, by realnie chronić markę klienta?

Po pierwsze musisz zdawać sobie sprawę, że ochrona firmy nie jest najczęściej wystarczająca, w szczególnie w biznesach, branżach opartych o markę. Jeśli chcesz świadomie doradzać klientom w zakresie nazwy firmy, logo czy innych oznaczeń marki – pomijanie tematu to błąd. Potrzebna jest praktyczna wiedza o znakach towarowych, umiejętność oceny ryzyka i zrozumienie, czego naprawdę potrzebuje Twój klient, zanim będzie za późno.

Dla prawników, którzy chcą wiedzieć więcej…

Jeśli chcesz prowadzić takie rozmowy z klientami pewnie, konkretnie i z realną wartością, zapraszam Cię na moje bezpłatne, 3-dniowe warsztaty online:

„Znaki Towarowe w Praktyce Prawnika” 📅 7–9 października 2025

Dowiesz się m.in. jak unikać błędów, które mogą kosztować klienta… i Ciebie.

👉 Oferta zamknięta. Zapisz się do jednego z dwóch newsletterów, żeby być na bieżąco w wydarzeniami!

👉 Sprawdź też mój ostatni wpis: Azja i podróbki: Co prawnicy powinni wiedzieć, by skutecznie chronić modowe marki swoich klientów?